Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej

Umowę podpisały: Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW Anna Król oraz Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie Małgorzata Sikora. Kwota unijnego dofinansowania, przekazanego na rzecz tego projektu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wyniesie przeszło 61 mln zł, a całkowity koszt działań zamknie się w kwocie ponad 74 mln zł.

Przeciwpowodziowe prace ziemne i melioracyjne przewidziane w ramach inwestycji mają znaczenie strategiczne dla bezpieczeństwa Małopolski, ale także regionu śląskiego. Efektem bezpośrednim będzie zabezpieczenie przed wysokimi stanami wód terenu Oświęcimia, w tym także szczególnego miejsca pamięci narodowej – Muzeum Auschwitz-Birkenau (i całej jego powierzchni – 171 ha).

Działania na terenie tzw. Węzła Oświęcimskiego mają być podzielone na sześć zadań inwestycyjnych. Pierwsze przewiduje zbudowanie na Małej Wiśle i Potoku Pławianka pompowni „Pławy”, wraz z nowym wałem o długości ok. 380 m zamykającym zlewnię potoku. Rozbudowywane będą tu także wały już istniejące. Zapewni to bezpieczeństwo w razie ewentualnej powodzi miejscowościom: Brzezinka, Pławy, Harmęże oraz Babice i samemu Państwowemu Muzeum Auschwitz-Birkenau, czyli umieszczonemu w 1979 r. w rejestrze zabytków przez UNESCO, byłemu niemieckiemu nazistowskiemu obozowi koncentracyjnemu i zagłady (1940-1945). Pozostałe pięć zadań ureguluje korytarze rzeczne, aby pozostawały bezpieczne wobec wszelkich warunków pogodowych. Rozbudowane zostaną lewe umocnienia Wisły na długości 1661metrów bieżących, wraz z obiektami towarzyszącymi. Kolejny etap ma spowodować przebudowę prawego wału Wisły oraz lewego wału Soły w miejscowościach Broszkowice i Babice (w gminie Oświęcim) oraz Bobrek (w gminie Chełmek, w powiecie oświęcimskim). Projektowana jest również rozbudowa zbiornika retencyjno-wyrównawczego na Potoku Gromieckim wraz z rozbudową pompowni „Gromiec” (w miejscowości Gromiec, w gminie Libiąż w powiacie chrzanowskim). Następny krok związany będzie z rozbudową lewego wału Wisły w połączeniu z wałami cofkowymi potoku Regulka. Ten sam lewy wał rzeki będzie wzmocniony również w miejscowości Okleśna (w gminie Alwernia, w powiacie chrzanowskim).

– Ten projekt oczekiwał na wdrożenie od wielu lat. Jest wypatrywany przede wszystkim przez mieszkańców miejscowości, które znajdują się w okolicy Muzeum Auschwitz-Birkenau, w szczególności małych sołectw i przysiółków typu Harmęże, Pławy, Brzezinka. Na tym obszarze stykają się dwie zlewnie rzek: Małej Wisły i Wisły. To teren geologicznie ukształtowany z tworów, które są przepuszczalne, zatem nieprzeprowadzenie modernizacji wałów przeciwpowodziowych byłoby poważnym zaniedbaniem. Wezbrania wody są groźne, często powodują podtopienia domów, a także obiektów Muzeum, które jest dla naszej kultury i pamięci bardzo ważne. Tak więc to projekt ze wszech miar ważny i potrzebny. Cieszę się, że będziemy mogli go zrealizować – powiedziała Dyrektor Małgorzata Sikora, podpisując umowę.

– Wspieramy tak ważne inicjatywy, jak ochrona przeciwpowodziowa Węzła Oświęcimskiego z prawdziwą satysfakcją. Chronimy mieszkańców regionu, ale także ważne obiekty kultury i pamięci narodowej, podejmując zarazem działania proekologiczne – zaznaczyła z kolei Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW, Anna Król.

Prace realizacyjne, które planowo mają zakończyć się w 2021 r., będą prowadzone pod nadzorem budowlanym, geotechnicznym, przyrodniczym oraz archeologicznym.

Źródłem dofinansowania projektu jest działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, które jest wdrażane przez NFOŚiGW w porozumieniu z Ministerstwem Środowiska.