Rzecznik
Praw Pacjenta

Rzecznik Praw Pacjenta aktywnie korzysta ze swoich uprawnień pozwalających na wytaczanie powództwa na rzecz pacjentów oraz przyłączanie się do już toczących się postępowań cywilnych. W 2019 r. podjęliśmy 21 nowych spraw sądowych (w 2018 r. wykorzystaliśmy tę kompetencję w 9 przypadkach).

Rzecznik podejmuje takie działanie na wniosek strony lub z urzędu. W toku procesu działa zaś na prawach przysługujących prokuratorowi. Tego typu pomoc jest udzielana zwłaszcza wtedy, gdy pacjent sam nie jest w stanie skutecznie dochodzić swoich roszczeń albo gdy dana sprawa może mieć dużą doniosłość dla kształtowania się orzecznictwa sądów. Do pacjentów, którym Rzecznik poświęca szczególną troskę, należą m.in. dzieci i seniorzy.

W ostatnich miesiącach zakończyło się kilka ciekawych spraw sądowych z powództwa Rzecznika o zapłatę zadośćuczynienia za naruszenie praw pacjenta. Jedna z nich dotyczyła starszej pacjentki (79 lat), która po upadku była dwukrotnie hospitalizowana, jednak personel szpitala nie rozpoznał u niej złamania kości łonowej. W konsekwencji pacjentka przez długi czas odczuwała bardzo silny ból i była zmuszona zażywać silne leki przeciwbólowe. Sąd Rejonowy w Olsztynie prawomocnym wyrokiem zasądził zadośćuczynienie na rzecz pacjentki (sygn. X C 1431/16).

Duże znaczenie należy przyznać wyrokowi w sprawie niepełnosprawnego dziecka (12 lat) na tle nieprzestrzegania szczególnych uprawnień wynikających z ustawy „Za życiem”. Pacjentowi temu przychodnia stomatologiczna odmówiła przyjęcia poza kolejnością, mimo dokuczliwego bólu zęba. Tymczasem małoletnim, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, przysługuje prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością. Sąd Rejonowy w Częstochowie podzielił argumentację Rzecznika i przyznał zadośćuczynienie pieniężne z tytułu naruszenia praw pacjenta (sygn. I C 4049/17).

Przykładem braku należytej staranności ze strony podmiotu leczniczego jest sprawa innego małoletniego pacjenta (6 lat), u którego lekarz ze szpitalnego oddziału ratunkowego nie rozpoznał złamania ręki, przez co dziecko do momentu postawienia właściwej diagnozy i unieruchomienia stawu łokciowego za pomocą opatrunku gipsowego, cierpiało z bólu i było narażone na powikłania. Sąd Okręgowy w Kielcach przyznał dziecku zadośćuczynienie za doznaną krzywdę z tytułu naruszenia prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych udzielanych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną (sygn. II Ca 363/19).

Największy odsetek spraw prowadzonych przed sądami cywilnymi przez Rzecznika Praw Pacjenta niezmiennie dotyczy nieprawidłowej opieki okołoporodowej. W jednej z takich spraw w wyniku zbyt długiego zwlekania z wykonaniem cesarskiego cięcia u pacjentki z bardzo ciężką cholestazą (zaburzenie odpływu żółci do dwunastnicy) doszło do śmierci noworodka. Sąd Apelacyjny w Warszawie podtrzymał wyrok sądu pierwszej instancji przyznający pacjentce oraz ojcu dziecka zadośćuczynienie za doznaną w związku z tym zdarzeniem krzywdę (sygn. V ACa 248/18).

W innej ze spraw Rzecznik wytoczył powództwo wobec lekarza ginekologa prowadzącego prywatną praktykę, który nie zalecił niezbędnych badań u kobiety w ciąży, w wyniku czego nie rozpoznał konfliktu serologicznego. Błąd ten okazał się tragiczny, gdyż dziecko zmarło jeszcze przed porodem. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim przyznał pacjentce zadośćuczynienie za naruszenie jej praw jako pacjentki do świadczeń zdrowotnych udzielanych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną oraz należytą starannością (sygn. I C 32/17).

Przypominamy, że każdy pacjent może zwrócić się do Rzecznika z wnioskiem o wzięcie udziału w już toczącym się postępowaniu cywilnym dotyczącym naruszenia praw pacjenta albo o wytoczenie na jego rzecz powództwa. Oczywiście ze względu na ograniczone możliwości Rzecznik jest w stanie udzielić pomocy tylko w wybranych sprawach, jednak każda taka prośba jest przez nas szczegółowo analizowana. Wraz z wnioskiem zawierającym opis sprawy należy w związku z tym przedłożyć również kopie najistotniejszych dokumentów (sposoby kontaktu z Biurem: https://www.gov.pl/web/rpp/kontakt). W obecnym stanie prawnym Rzecznik nie może natomiast podejmować przed sądem działań na rzecz rodziny zmarłego pacjenta.