Rzecznik
Praw Pacjenta

Zespół ekspertów pod kierunkiem Bartłomieja Chmielowca Rzecznika Praw Pacjenta opracował i zaprezentował raport dotyczący postępowań wyjaśniających, prowadzonych przez Rzecznika Praw Pacjenta w sprawach indywidulanych. Dokument identyfikuje obszary, w których może dochodzić do naruszenia praw pacjentów i standardów udzielania świadczeń zdrowotnych oraz określa elementy systemu ochrony zdrowia, wymagające dalszej poprawy i zmian dla dobra pacjentów.

 

Podstawą do analizy i przedstawienia raportu dotyczącego nieprzestrzegania praw pacjenta były postępowania wyjaśniające zakończone w latach 2017-2018.

 

Najwięcej postępowań wyjaśniających Rzecznik prowadził w zakresie lecznictwa szpitalnego, (w którego zakres wchodzą Szpitalne Oddziały Ratunkowe), a także ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz podstawowej opieki zdrowotnej.

 

1. Leczenie szpitalne – zgłoszenia dotyczą m.in. nieprawidłowa organizacja udzielania świadczeń zdrowotnych, braki w należytej obsadzie personelu, zwłoka w udzieleniu świadczenia zdrowotnego, nieodpowiednie warunki udzielania świadczeń zdrowotnych, zastrzeżeń do procesu leczniczo-diagnostycznego oraz warunków sanitarnych.
2. Ambulatoryjna opieka specjalistyczna  –  m.in. problem z dostępem do lekarza specjalisty, w tym długi czas oczekiwania na uzyskanie świadczenia bez uwzględnienia stanu zdrowia pacjenta; nierespektowanie praw pacjentów legitymujących się szczególnymi uprawnieniami, problemy z dostępem do badań diagnostycznych.
3. Podstawowa opieka zdrowotna – m.in. brak możliwości uzyskania pomocy medycznej w dniu zgłoszenia, odmowa rejestracji na wizytę w późniejszym terminie, odmowa wizyty w domu pacjenta oraz brak wydania skierowania na badania i recepty.

 

Najczęściej naruszanymi prawami były prawa do świadczeń zdrowotnych, dokumentacji medycznej, informacji i wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego. 

1. Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych –  nieprawidłowości dotyczyły udzielania świadczeń zdrowotnych bez dołożenia należytej staranności, udzielanie świadczeń zdrowotnych niezgodnie z wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej, nieprawidłowej procedury ustalania kolejności  przyjęcia do podmiotu leczniczego, braku niezwłocznego udzielania świadczeń zdrowotnych z uwagi na stan zagrożenia życia lub zdrowia.
2. Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej –  m.in. nieprawidłowego prowadzenia dokumentacji medycznej, uchybienia w zakresie przechowywania dokumentacji medycznej tj. dostęp do dokumentacji osób nieuprawnionych poprzez nieodpowiednie jej zabezpieczenie; brak zapewniania przez podmiot leczniczy odpowiednich środków ochrony  dokumentacji przed zniszczeniem, niewłaściwego stosowania przepisów o prawach pacjenta dotyczących udostępniania dokumentacji medycznej w tym czasu realizacji wniosków o udostępnienie dokumentacji medycznej.
3. Prawa pacjenta do informacji i wyrażania zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego –  m.in. odmowy (lub brak) udzielenia informacji o leczeniu czy też rozpoznaniu, w tym udzielenia szczegółowych informacji medycznych w związku z wypisem ze szpitala w sytuacji braku możliwości wykonania zalecanych świadczeń zdrowotnych w warunkach domowych, odmowy (lub braku) udzielenia informacji o metodzie leczenia, rokowaniach oraz o innych alternatywnych sposobach leczenia oraz o przewidywanych skutkach ich zastosowania.
4. Prawa do poszanowania godności i intymności w tym do leczenia bólu –  m.in. stwierdzenia dotyczyły bezzasadnej odmowy obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczenia zdrowotnego pacjentowi oraz braku odnotowania w dokumentacji medycznej faktu odmowy, braku zapewnienia intymności podczas udzielania świadczeń zdrowotnych (np. brak zastosowania parawanów oraz zasłon gwarantujących intymność oraz oddzielających od innych pacjentów, monitoring wizyjny w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych), nie wdrożenie adekwatnej terapii przeciwbólowej do przyczyny, natężenia i rodzaju bólu oraz brak jego udokumentowania. 

 

W raporcie Rzecznik przedstawia również wybrane przypadki naruszeń praw pacjenta w prowadzonych postępowaniach wyjaśniających. Analiza przypadków zawiera metodykę oceny zebranego materiału, rozstrzygnięcia poparte są przepisami prawa.

 

Wraz z opublikowanym na początku roku raportem poświęconym zgłoszeniom wpływającym do Rzecznika Praw Pacjenta za pośrednictwem infolinii – wnioski i wskazówki zawarte w raporcie mogą być pomocne w ocenie potrzeb i decyzjach, dotyczących systemu ochrony zdrowia.